Шығармалардағы көркемдегіш құралдардың пайдалануынайымдылығын (символ, синекдоха, метафора, метонимия, қайталау

Тема: Культурные средства в печати: символ, синекдоха, метафора, метонимия, различные виды повторов, риторический вопрос.

Инструкция: Культурные средства - это литературные и риторические приемы, используемые писателями для передачи своих мыслей, эмоций и идей с помощью языка. Они позволяют создавать образы, усиливать эффекты и повышать эмоциональную напряженность текста. В казахской литературе часто встречаются следующие культурные средства.

1) Символ - это слово, предмет или действие, которые имеют особое значение и символизируют что-то иное. Например, «Зар заман» используется как символ времени, метафоры для обозначения прошлых событий и традиций.

2) Синекдоха - это форма переноса значения, в которой часть предмета используется для обозначения целого или наоборот. Например, "Сүйінбай мен Қатағанның айтысы" используются как синекдоха для представления двух известных казахстанских поэтов.

3) Метафора - это употребление слова в переносном значении. Например, "Зілді бұйрық" используется как метафора для обозначения сильного и мощного правителя.

4) Метонимия - это замена одного слова другим, основанная на логическом или близком отношении между ними. Например, слово "ас" может быть использовано вместо слова "конь" или "лошадь", чтобы обозначить транспортное средство.

5) Различные виды повторов - это риторические приемы, которые используются для усиления выразительности и эффектности текста. Например, параллелизм, анадиплоза и эпифора.

6) Риторический вопрос - это вопрос, который не требует ответа, но задается для эмоциональной или риторической цели. Например, "Зар заман үшін көңілдіріңіз песімде?".

Например: Напишите эссе о роли культурных средств в казахской литературе. Объясните, как символы, синекдохи, метафоры и метонимии помогают создать глубокий и эмоционально насыщенный текст.

Совет: Для лучшего понимания культурных средств в казахской литературе, рекомендуется изучить произведения известных авторов и анализировать, какие культурные средства они используют. Также полезно читать критические работы и исследования, посвященные этой теме.

Проверочное упражнение: Найдите в тексте известного произведения казахской литературы (например, «Қарталдағы Көкшетау» Дәулета Мырзаханова) примеры использования символов, синекдох, метафор и метонимий. Объясните, как они влияют на общее восприятие текста и помогают создать эмоциональную атмосферу.

Тема урока: Көркемдегіш құралдардың пайдалануынайымдылығы

Пояснение: Көркемдегіш құралдар оның бетінде барлық кезеңдегіштіктерден артықта тәуріптес ұқсас пайдаланатын сонымен көп бір шеңбер мен мүмкіндіктерді қолданатын әдістерді атауға арналған. Еден реалдық объективтіктерден артық, көркемдегіш құралдар кейбір жағдаяттарды көрсетеді, ілмек пен глобус беттен ажыратылған түрде сипатталған құралдарды қамсыздап тұратын да болады (символ).

Мысалы, казақ адебиетінде пайдаланылатын көркемдегіш құралдардың бірі "Зар заман". Осы көркемдегіш құралы алғашқында Зар қаласында жоспарланған пайда болады. Қазақ адебиетінде ол көптеген әдеби жұмыстарда құрылыс парағы ретінде пайдаланылушы екенін білдіреді. "Зар заман" көркемдегіші арқылы қазақ жерінің оңтайлы, романтикалық шексіз атмосферасын алдын ала отырып, шынайы даму жасаусыз алға жетеді.

Мисал: Алі зерттеу жұмысында, деректерді талдап, оларды анықтау үшін бір көрсеткіш пайдалану қажет екендігін талап етеді. Шығарма сүзгілерін ілме катты жабып, осы сүзгілердің диалектік байларын идентификациялау үшін оларды метафоралық түрде қолданады. Орнек алу үшін, "Зима" сөзі "көмертегіш" (метафора) түрінде қолданылады, зияныздар түрлі бейбіт-металларда "көмертегіш" орны "көздегіш" өзгеретіні қандай бейнелеу компаниясын қараған кезде көруімізге болады.

Сұрақ: Қазақ адебиетінде сол көркемдегіш құралы "Зар заман" нелерге қолданылады?

Кеңес: Көркемдегіш құралдарды түсіну үшін, оларды мамандықпен қатар қазақ адебиетінда, ойланған маңызды сөздерде, мазмұндарда, әдебиет тұрғысында, шығармада, диалекттілікте, метафоралық түрде пайдалану қайсыларына көз жеткізуді мақсат етуіңіз керек. Осы құралдардың қолданылуынан өз жаңа гімараттарын, ойларды іске асыратын боласыз.

Сауал: Зар заман пондігі насауат үйрету кезінде не түрде қолданылатын екен?