Сөздер жазылған кезде белгілі нормалардың құралы болып, оларда жеке сөздер, бірге сөздер, бөлек сөздер

Тарихи-дәстүрлі: Сөздер жазылған кезде белгілі нормалардың құралы болып, оларда жеке сөздер, бірге сөздер, бөлек сөздер мен деңгейлілікті жазу үшін дыбыстық өзгеріс тиісті жатады. Жазылғанда олардың көбі өзгермей, орфографиялық нормаларға сәйкес жазылады. Бұл принципке сәйкес, ерекшелікті дыбыс қою керек. Мысалы, тексеру кезінде сөздік принциптерін, аудармандарды, дәстүрлерді және орфографиялық талаптарды есептеп шығаруға тырысамыз. Осыны бірпайым тарихи-дәстүрлі деп атайды.

Пример:
Алматы конференциясына қатысады.
Ал- жеке сөз, ма - бірге сөз;
маты - бөлек сөз;
конференциясына - деңгейлілікті сөз.
Бұл сөздерді қазақ әліпбиіне мына үлгерімделгенімізге көз жеткіземіз: Алматы конференци¤сына қатысады.

Совет: Тарихи-дәстүрлі сөздерді жазу кезеңінде, аударушынан орфографиялық талаптарды сұрауға тырысу керек. Ол адамның арнайы дауында болмауына көмек көрсетеді. Киімнің туғызылымына көз жеткізерек, тарихи-дәстүрлі сөздерді қалыптастыру үшін, әрбір аударманы тәуелсіздікпен жайлы сұраушыны қатысуға тырысу керек. Егер сіз сөзді жазу туралы дайындасыңызды иесіңізге сұрауданбайтын болсаңыз, ол сізге өздеріңізе әдемі жауап бере алады.

Задание для закрепления: Жалғыз сөзді, жеке сөзді, бірге сөзді және деңгейлікті сөзді қандай белгілеп жазу керек?

Тарихи-дәстүрлі мен Фонетикалық принциптер:

Тарихи-дәстүрлі мен Фонетикалық принциптер - бұл қауымдастырулар, сөздерді жазудың күнделікті қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған принциптер. Бұл принциптерғе сәйкес, сөздерге әдепті пайдалану және сабақтар мен зерттеуге арналған сөздеген стандартты нормалар артқа тексеріледі.

Тарихи-дәстүрлі принциптерде, сөздерді алғашқы кезде пайдалануы және өздерінің дерекқоры тарихи-тадбирлерден шыққан шараларына сай аталады. Аралас коммуникациялық нормаларды жүзеге асыру үшін бұл принциптерге байланысты Мария Шакеспир деген ақын өткен.

Фонетикалық принциптерде, сөздер өзіндік дыбыстарына, олардың теңерігіне, сөйлемнің түріне, заттарға және әдеділерге байланысты істеулерді дұрыс орнатуға арналған. Бұл принциптерге сәйкес, сөздер жоғары деңгейдегі фонетикалық нормаларға сәйкес жазылады.

Демонстрация:

Жеке сөздерді жазу үшін, оларды "ж" әрпі мен "е" дыбысы арасында боландыру керек. Мысалы, "жер", "жауап", "жеңіл" сөздеріне өңдегенде жеке сөздерді істеуге болады.

Бірге сөздерді жазу үшін, оларды көп түсіндермен жазу қажет. Мысалы, "сөйлем", "сөздеген" сөздерін жазғанда көп түсіндерге байланысады.

Бөлек сөздерді жазу үшін, оларды тыңдау қажет. Мысалы, "білімде" сөзін тыңдап, "білім" және "де" деп қатарлап түсіндер меніңдеу керек.

Деңгейлілікті жазу үшін, екеуін өгізінше жазу қажет. Мысалы, "дәреже", "жоспар" сөздеріне өгіз әрпінде белгілеуде керек.

Совет:

Тарихи-дәстүрлі мен Фонетикалық принциптерді дұрыс түсіну үшін, сөздердің түрін, олардың құрамын, тапсырмалардың мақсатын, тығыз білімдерді дұрыс пайдалануға сай қабілетіңізді дамытыңыз. Сөздердің бірікпісінің деңгейдігін, бір-бірімен қанша қабылдауы болуын дұрыс түсініңіз.

Көп жұмыс жасағанда, официальды сөздіктен пайдалану қажет. Ол жайлы ақылды болып табылады және көмек көрсететін ресурстарды оқырмандаңыз.

Задача на проверку:

Сөздерді меңгеріп, оларды туындатып көріңіз:

1. Жеке сөздерді табыңыз: ай, кітап, күн, ағаш, адам.
2. Бірге сөздерді табыңыз: ойлау, оқу, айтқан, бастау, ойлау.
3. Бөлек сөздерді табыңыз: көлдеу, көрісу, мектепте, аяқтау, жинақтау.
4. Деңгейлілікті сөздерді табыңыз: келесі, орта, қысқа, дірілдек, толығырақ.