Төменгі сөйлемдер
Нұсқа. 1. Бастамасы қатарының тек бастауыш және аяқтамасынан тұратын сөйлем түрін табыңыз. а) жайылма. б) толымды
Нұсқа. 1. Бастамасы қатарының тек бастауыш және аяқтамасынан тұратын сөйлем түрін табыңыз. а) жайылма. б) толымды. с) атаулы. д) жалаң. е) жақсыз. 2. Атаулы сөйлемді табыңыз. а) таулар бұлтпен тірескен. б) қазақстан территориясы көлемдері кең-байтақ. с) көгілдір көл аққалады. д) таулы аумақтарының табиғаты ерекше. е) жап-жасыл дастан. 3. Бастамасы зат есімнен болған дұрыс сөйлемді табыңыз. а) олар туралы оқып жатамын. б) оларға 1991 жылы ғарышпен жол берілді. с) үлкендер бір ауыз кезінен ұстанды. д) біз жер-анага безулік көрсетпеміз. е) туған жерінен аластатын. 4. Сызықша дұрыс жазылған сөйлемді көрсетіңіз. а) сусыз-өмір шексіз. б) табиғат-тірі дүние
16.12.2023 14:32
Написать свой ответ:
Пояснение: Төменгі сөйлемдер өте қысқаша сөйлемдер болып саналады. Олар бастауыш және аяқтамасын тұратын сөйлемдерге дейін жасалғанымен, орнындағы сөйлемдермен салыстырганда анықталады.
1. а) Жайылма: Жайылма сөйлемі, қатарының тек бастауыш және аяқтамасында мәтіндегі сөздер байланыстырылмады. Мысалы, "әке-ата", "қарындаш" шығармашылық сөйлемдер жайылма сөйлемдерге мисалды.
2. б) Толымды: Толымды сөйлемінің бастауыш және аяқтамасында мәтіндегі сөздер соңында көрсетілген. Мысалы, "Бекітсе" мақала" айтпақшылық сөйлемі толымды сөйлемге мінездемейді.
3. д) Жалаң: Жалаң сөйлемінің бастауыш және аяқтамасында мәтіндегі сөздердің бірі орналастырылып жатады. Мысалы, "Шын адам" сөйлемі жалаң сөйлемге мінездемейді.
4. с) Атаулы: Атаулы сөйлемдердің бастауыш және аяқтамасы көрінбейді, бірақ мәтінде көрсетілген. Мысалы, "Ұстазым мен", "өмір жері мүлдемдегі барынша" сөйлемдер атаулы сөйлемдерге мінездемейді.
Пайдалану үлгісі: Төменгі сөйлемдерді тану үшін, сөйлемдерді мәтіндегі сөздерді байкау көмекпен болжай анықтауға болады. Мысалы, сөйлемін дайындаған өзінің аяқтамасынан бастауыш сөздерді табу көмекші бола алады.
Тапсырма: Төмендегі сөйлемдерді төмендегі сөздерді қолданып атаулы, толымды, жайылма, далаң сөйлемдерге бөліп сана.
а) әке-деңіз, қос, аппарат, теория, аймақ
б) әйгілік, қала, ел, ірі, қотару
с) жас, оқу, жер, ақпарат, отбасы
д) стадия, концерт, мәрстан, оқиға, қредит
е) оқушы, табиғат, əлім, бекітілген, қыз
Егер)-дан, -мен, -ға,-да, -де ауыстыру элементерін бельгілерге қоссаңыз- кез-келген сөйлем мен атаулы едімден жасалмайды.