3-тапсырма. Мәтіндің стильдік мағынасын анықтау, мәтінде орналасқан негізгі идеяны түсіндіргіш мәтін жазыңдар

Тапсырма: Мәтіндің стильдік мағынасын анықтау, мәтінде орналасқан негізгі идеяны түсіндіргіш мәтін жазыңдар.

1) Стильді белгілеу бойынша ақпарат:
Стиль мәтіннің мағынасын, қысқаша ой бергенде, оның қалыптасуын білдіреді. Стиль дизайны, сөздігі, пунктуациясы және басқа техникалық элементтерін қамтиды. Мәтіннің стильі оқушыға мәтіндегі тақырыпты түсіндіру, алғашқы ізін түлектеу мен кейінгі ізіне ауыстыру кезінде әсер етеді.

2) Мәтін ішіндегі негізгі сөйлемді аша тұрған мазмұн:
Мәтін ішіндегі негізгі сөйлем мәтіннің асасын түсіндіреді. Бұл сөйлем мәтіннің негізгі идеясын, басты мазмұнды бір түсіндіргіш аймаға алдын алады. Оны қалыптасу және басы, орта мен соңындағы әсері тұратын деталдарды анықтайды. Барлық жалпы дәлелдер мен мәтіндегі деректер бүкілдей аяқталатын кез-келген батырмаларды әсерлендіре алады.

3) Мәтіннен не түрде ой толтырмаңыз? Оң бағалайсызба?
Мәтінді оң жаққа бағалау өту тегіндегі мәтінні түсіну үшін да қолдау көрсетеді. Материалды түсіну, оқушының аңласулық жазбаларда байланыстануына, ойлауға және зерттеулерді әдеттеуге көмек көрсетеді. Өйткені оқыту, сізді мүмкіншіліктермен таныстыру және ойлау тәсілімен ойлайтын негізгі мазмұндарды бірге қолдану арқылы қараштар ойлау процессін өздік сыйлайды.

Мысал беріңіз:
Тапсырма: Мәтіні ішінде белгілі сараңда қосуылар қарастырылды.

- Стильді белгілеу бойынша ақпарат: Бұл мәтінде атты екі сылттық көмегінің өзгеруі және көбінесер орнатуы көрсетілген. Мәтін стильі басу-аяқты да орнатылды, сөздер арасы тізімге орналасқан, пунктуациялар пайдалану көрсетілді.

- Мәтін ішіндегі негізгі сөйлемді аша тұрған мазмұн: Мәтінінің басты мазмұны, қосуыларның өзгеруі мен орнатуы бойынша анонс көрсетілген. Мазмұнның барлық құжаттамалары ыдыстарымен берілген.

- Мәтіннен не түрде ой толтырмаңыз? Оң бағалайсызба?: Мәтіндегі қосулардың өзгерісі және арнайы атауларының мәтіндегі басқару тәсілі түсіндірілген. Ал, мәзірден стресс бойынша аталады. Жалпыдан гана қарағанда, бұл стильді белгілеу табылмауы мүмкін берілген мәтінде ойлау процессін қоршау күші қосатынын анықтайды.

Сұрау: Мәтінде жұмыс ретінде ажыратылатын іс-әрекетін түсіндіріңіз.

Ақпарат:
Мәтіндің стильдік мағынасы сөздік, пунктуациялық элементтерді пайдалану, стиль дизайны, қалыпталу және басқа техникалық деталдарды қамтыды. Мәтіндің стильі оқушыға мәтіннің негізгі идеясын, мазмұнды, жазбаларды, деталдарды, құжаттамаларды және басқа деректерді түсіндіреді. Солай болғанда, мәтінді оқушы аңлай алады, мазмұнға үйренуіне және басқару тәсілі кезінде көмек көрсетуіне көмектеседі.

Мысалды дұрыс жауап: Мәтінде зерттеуін орындамау үшін оқушы тапсырманы ажыратады.

Тапсырма: Материалдың стилдік мағынасын анықтау, материалда орналасқан негізгі идеяны түсіндіргіш материал жазыңдар.
Жауап:

1) Стильді белгілеу бойынша ақпарат: Стил - бұл өзгерген фонема, морфема, лексикологиялық белгіленулер, грамматиканың функциялық шабуылы, ойындалу көптерулерінің барлық түрлері, стилистиканың барлық көрнектіліктері мен әр түрлі риторикалық құрал. Сол өзгертулер, жүктелетінше негізгі функционалар, мәліметтер мен зерттеулер арқылы сипатталады. Мысалы, жазба стилі жасаушыны негізгі мәмнелерің анықтарына, коммуникативтілік шеберлері, өңдеушінің рөліне байланысты стандартты қалыптарға сәйкес етіп көрсетеді.

2) Мәтін ішіндегі негізгі сөйлемді аша тұрған мазмұн: Мәтіндегі негізгі сөйлем, мәтіннің негізгі дүşенін ойнатады. Ол, мәтіндегі басқа сөйлемдерді дайындау, рақамдар, айтушылар, запятые, тышқаншалар және тышқы жатқызу элементерімен хам айырылысуда, рәсімдерді жасау мүмкіндіктерін береді. Мысалы, бір мәтінде дамыту, толығырақтар жасау, шағындау, ашу, салу үшін бірден бірдей сызу түрлерін пайдаланғанда, бұл мәтіннің негізгі тақырыбын аша тұрған мазмұнды түсіндіргіш негізгі сөйлемдерді ойлап тұрмайды.

3) Мәтіннен не түрде ой толтыру? Оң бағалайсызба? Материалды түсіндіру үшін, оң бағалаудың аяқтамасына қана қалайык. Материалды оқи, мен деректерді ескертпей, пікірлерімді ескертпеймін. Материалды түсіну Үшін, ол кез-келген материалды ұмытпау, сұрау, оларды талдау, міндетті жазбаша сақтап, сорау, жоқ пен гүмрән пенедіктеріме быргун сурақтар қойу. Орындау мүмкіндігі болуы мүмкін емес, себебі оң бағанымын алу үшін сенімді емес бөлекшедеймін. Ойлымды дайындауда, мәтіндегі пайда қатынасу элементтері мен идеяларды реттеу бойынша айдыномның негізгі думанын мәтінді ойлауда пайдаланғанда, оң бағалайсыздай ойлап тұрымын.

Маш қалады ойнату: Жазайы кездегі сөйлемнің стильдік мағынасын анықтаңыз.

Әмиян: "Музейге бару керек, себебі ол мәтінді кодекспен танып, мәтіндегі өзгертулерді түсінуге мүмкіндік береді."

Үлгерімділік: "Музейге бару керек, ойындыққа сай жатқаны, ол өзгерткен шеберлер арқылы кодексі танып, дерекқордың базасының функционалық дүшенін жоюға барынша қолдау көрсетеді."

Сол сөйлемдің стилендік мағынасы мүшелерге тығыз болған бөлшектейді.

Кеңейтілгені: Мастерласуға бару керек, себебі бұл ғалымдардың анықтарын ойлап тудырған маңайлар.

Ауадүсін: Мастерласуға бару мүмкін, ойлап отырған негізгі дүйшеме болып табылады.

Стилестік тәжірибе: Мастерласуға баруға жатқызбасшы.

Қайзы жөн таңдау: Мастерласуға бару керек, бірақ себебі бұл балалардың өздері Түсінік тапсыруды орналастырып, сұрау жасаю.

Ауаулылық: Мастерласуға баруға тиісті түсініктеме беріп, өздерімді фиктіп қалдырамын.