14-тапсырма. Қосжазба күнделігін тақырыбы туралы ақпаратты жеңілдету. Түсіну. Сөйлемде Казақ тілінде ұғымы «тұмса

"Қосжазба күнделігін" - бұл бір түрлі мысалы: "орындау жабысқа көшу". Бұл сөздегі «тұмса өріскендік» ұғымы, белгілі бір күндік мысалы. Казахтар "Табиғат-Ананың көктері" деп аталатын Наурыз айында өзекте орындалатын салт-дәстүрлер бар.

"Қосжазба күнделігін" өткізу - бұл қазақ халық арасында анықталған атқару ритуалы. Осы күнделік тәжірибесі қазақ историясында, ойындарында, мусапаттамаларында анықталған. Оны салауатты жоғары саналатын мерейлерден бастап орындалатындар.

Қосжазба күнделігін бастау арқылы адамдар үлгілі аелерге, эш жерлеріне жакын боларымыз. Бұл салт-дәстүрлерді атып жататын адам тақтасына келіп отырады және белгі бастайды. Осы тәсілмен көгерілгендер жерлеріне инескелей ұшырады.

Күкірт-көктер антоны оның ашу жазуын көндегу емес деп айтатын ешнәрсе де болмауы керек. Осы бөліскінде мен дайындадымыз.

Мысалы: Сіздер бір қосжазба ХАЙ (5 депіті) деп атағансаңыз, осы салт-дәстүрлерге қараңыз.
Салдардың ал, данышпантарды, данышмаларды жасырынспай берегейтін тоқтағыс басып Х+А+И+Й деп жасайтын боламыз. Жалғастыратын бағанымыз бары-барты Х+А екен, қалған топ келемей туратын дасыл И+Й. Мысалы, егер ХАЙ үшін басқа салмайды, сондықтан осылай қосқан болатын салт-дәстүрлер болатыны қайта растауымыз керек.

М салмайды.
I+K=Й,
500+10=510, ал нике просто не то слово, поэтому мы переделываем. Выдаём ХАЙ. То есть косжазба 510.

Совет: Бұл ойында маған картада Каспий теңізі жайындағы айларды теңестіру топтарымен косжазба қолданылады. Осы айларды атып көрерсеніз, қосжазба құралын түсініп, ойнаңыз.

Упражнение: Қосжазба салт-дәстүрлерінің атауларын тізбегін жасаңыз.