10-тапсырма. Дәптермен жұмыс. А) Қобыланды, Қараман, Құртқа, Қарлыға деген кейіпкерлерге дәптерлеріңе нысандау

Содержание вопроса: Дәптердің құрамы және этістіктері.

Пояснение: Дәптердер шығармашылық орындауға арналған қағаздар. Дәптердің құрамы қагаздан жасалған бағыттарынан тұрады: беренде - әдетте дәптерге тамақ кетеді, жекеткіш - қағазды қысымында тасымалдауға арналған қабатты?,

бір нысан - сыныпта көрнекті стікерді қолдану үшін алтыншы зертхана абайларын жасалу үшін пайдаланылады, листтөге - сурет, қара сөздер мен т.б. көше қаламы арқылы сипатталатын жеткізу құралы ретінде есепке алынады.

Мысалы, а) кейіпкерлер үшін қобыланды, қараман, құртқа, қарлыға деген дәптерге нысандау жасаймыз. Осы кейіпкерлерді санаймыз: қобыланды - 5, қараман - 4, құртқа - 7, қарлыға - 9.

б) Таулардың атауларын осы дәптерге ауызша жазаймыз: Алтын тас тауы, көк тау, қара тау.

е) Жырда анықтау құралдарының мисалдарын көрсетеді: "Білік атанның жыр ынтымақтауы," "Адам қуанышты жырлауда толықтырылады," "Көздер адамның жұмағы."

Салбыстырма: Жауапты түсіну үшін барлық сұрақтарды дағдылап айтуды, дәптердің құрамы мен басқа да қосымша ақпараттарды оқуды ұсынуымызға тырысамыз.

Жаттығуларды жасау үшін есеп:

1. Қобыландымен 4 дәптер алған кейіпкердің дәптер саны не?
2. Алтын тас тауы қашык бір дәптерге менемі жазылса, дәптернің атауы не болар?
3. "Заманмен фурнал қалбында әркімдің дәстүрі" деген айтыс не бул толықтыра алады?

Тема занятия: Дәптерге нысанау және Дәптерлерге жырда аттар теріп жазу

Пояснение:
А) Жанрларға көрсеткіштердің нысанауы - осы мінез-құлықта Қобыланды, Қараман, Құртқа, Қарлыға деген кейіпкерлерді қозғалтуда, оларды анықтау және тексеруде көту керек заттар. Бұл кейіпкерлердің саны, олардың хараптары, зерттеу белгілері немесе олармен қатар шет-ел болатын атаулар болуы мәліметтерін көреміз. Мысалы, "Қобыланды бөтел тұрған кейіпкерлер" дегенде "кирді бұлар, шығды бұлар".

Ә) Дәптерлерге жырда аттар теріп жазу - досымпен дәптерде атауларды жазуды түсіндіретін, ал көлдер немесе тау атауларын атырау сөйлеме арқылы аудара аламыз. Мысалы, дереккөздегі "көлдер" орындатылған болса, атауларын ауызша жазу мүмкін болады.

Б) Жырдан анықтау құралдары - бұл басын теңдеу, эпитет, гипербола және метафора сияқты тілдік құралдар, көшірмелер. Олар оқырмандағы саз дауының түрлі сияқты әдістерін жариялап, сөйлеудің қызметіне көмек көрсетеді. Мысалы, басын теңдеу орындау арқылы "табас" оны "сүлеймек" деп анықтау мүмкін.

Дополнительный материал:
А) Нысанау - Дәптеріңе Қобыланды, Қараман, Құртқа және Қарлыға бөтел тұрған кейіпкерлерді енгізіңдер. Кейіпкерлер туралы саналарыңызды білдіріңдер. (Мысалы: Қобыланды - 15, Қараман - 20, Құртқа - 12, Қарлыға - 8)

Ә) Жырлы атаулар - Султантүрксібі мен Кайрат атауларын дәптерлерге жазыңдар.

Б) Жырдан анықтау құралдарының мисалдарын көрсету - "Бекет-тоқсан жингелі" (басын теңдеу), "темір толған ер" (эпитет), "дүниеге ұшты зымыран" (гипербола), "ауызсыз ақтабырган күршім" (метафора) деп мисалдарды көрсетуіңдеріңізді сұрауге болады.

Совет:
- "Дәптерге нысанау және дәптерлерге жырда аттар теріп жазу" тақырыбын ерекше белгілеу үшін арналастыруларды жырда макроны пайдаланыңыз.
- Өзара көмек талап ететін массивтерделі бірге белгілеу, жеңілдіктерге ие болу жылдам жатады.
- Жырлы атаулардың қажеттілігін, олардың сөз санаттарымен қоюды, атамаулардың дәптерге жырлы сөздерді теріп жазу максатты болады.

Задание для закрепления:
Тілімізге жырдан ақтау құралдарын қолданып, көлемге байып "Саба түтер, аппа қуатсыз" деп айтқаныны ақпаратты мөлшерде анықтаңыз.