10-тапсырма. Ауыз әдебиетінде жан тобындағы кейіпкерлерге мінездеме беретін тұлпарлар мен дөңгелекке ауыз әдебиетінде

Тема урока: Ауыз әдебиетінде жан тобындағы кейіпкерлерге мінездеме беретін тұлпарлар мен дөңгелекке ауыз әдебиетінде көрсету

Описание: В ауыз әдебиеті жазылған қазақша кешулердің жан тобындағы кейіпкерлерге мінездеме беруі мен дөңгелекке ауыз әдебиетінде көрсетуі қажетті.

Түпарлар адам бүтінде жан тобына қамтылған үнсіз еңбектері бар кейпек пішімдерді ауыз әдебиетінде атап отыратын белгілер. Оларды үш қате категорияда бөлетіміз:

1. Тастар-тиралар: Бұл кейіпкерлер қолданушыны кейінгі мәтінге кіруге, мәтінні бұрып шығуға көмек көрсететін түпарлар.

2. Билдіріктер: Бұл кейіпкерлер долайдан айтылады, әдетте буюмлап отыратын тастар-тиралар болмайды.

3. Өз есімін еске алатын түпарлар: Бұл кейіпкерлер өзі қауіпсіз түрде кездесетін дәстүрлі түрлерін атап отыр.

Мысалдар:

1. Тастар-тиралар: "Барлығы араларында", "Әлеуметтік заттарымыз терең көрінеді", "Елімізде ғылымның салт-деңгейі көтеріледі".

2. Билдіріктер: "Қанаттары бүгінгі тауға түседі", "Ерлігіне құш көлікті балғасы бар", "Олай тұрады, осы тұра жаны аларықтары".

3. Өз есімін еске алатын түпарлар: "Әни тілекке алу", "Езгіні жолмен беттейді", "Туызыктары-сөздері қаржы бар тыныштық құнына".

Совет: Шығу-білдіріктерін ауыз әдебиетінде келтіру үшін, көшелер мен тұлпарларды, хаттамаларды, сызбаларды пайдалануыңыз керек. Жанын, мазмұнын түсіндіруге тырысыңыз, себебі әдетте қазақ тілінде ауыз әдебиеті тастарымен, мазмұнымен интерлей сияқты зерттестер жасалады.

Ещё задача: Өзіңіз ауыз әдебиетінде алған кейіпкерлер немесе өмірде тағы да естіген мәтін қисыңдары бойынша табысыз өңдеу қозғалысын білетіңіз.

Предмет вопроса: Ауыз әдебиетінде жан тобындағы кейіпкерлерге мінездеме беретін тұлпарлар мен дөңгелекке ауыз әдебиетінде көрсету

Инструкция: В ауыз әдебиетінде жан тобындағы кейіпкерлерге мінездеме беретін тұлпарлар мен дөңгелектер арасындағы айрим дәлелдерді ұсынамыз:

1. Тұлпарлар: Тұлпарлар ауыз әдебиетінде оқиғаларды көрсету үшін қолданылатын әдістерден бірі. Тұлпарларды орналастыру арқылы оқиға жеткілік андайтын атқарушының (кейіпкер, күнделікші, кешірілген ұстаз болуға т.б.) соншалықты айтып, оларды дайындауда әртүрлі әдеби әдістерден пайдалану керек.

2. Дөңгелек: Дөңгелектер - белгілі саяхат, ойыншылық, көркем, қатысты жоспарлар, уақытша өту ж.б. тексерілген бөлімдері бар оқиғаның D2А (динамиктік өзгеру) бөлімінен алынған өзгеріс. Дөңгелектер оқиғаның б202 (белгіленген бағдар, мақсаттық жоспарлар) бөлімінен алынған өзгеріс.

Доп. материал: Допустим, в рассказе для детей о приключениях волшебника есть сцена, где главный герой встречает толпу людей, ожидающих его появления. Эти люди радостно аплодируют и ожидают чудес от волшебника. В этом случае, толпа людей является тұлпарлар (толпами, для создания атмосферы и выражения эмоций), а ожидание чудес является дөңгелек (изменением сюжета и созданием ожидания у главного героя).

Советы: Для понимания и использования тұлпарлар и дөңгелектер в ауыз әдебиетіне, рекомендуется:

1. Читать и изучать различные литературные произведения, чтобы понять, как и когда использовать тұлпарлар и дөңгелектер.
2. Обратить внимание на контекст и ситуацию в тексте, чтобы понять, почему автор использует тұлпарлар или дөңгелектер.
3. Практиковать написание своих собственных произведений, включая тұлпарлар и дөңгелектер, чтобы улучшить свои навыки в использовании этих литературных средств.

Практика: Напишите короткое описание сцены из литературного произведения, используя в нем тұлпарлар и дөңгелектер для создания атмосферы и развития сюжета.