1. Сөйлемдердің ішінен мәтін құраушыларын анықтау. 2. Құқұан мәтіндегі тақырыпты анықтау жолымен ат қою. 3. Құқұан

1. Сөйлемдердің ішінен мәтін құраушыларын анықтау:
Мәтін құраушылары, сөйлемдердің түсініктемелерін құрайды. Олар сөйлемдерде немесе мәтіндерде пайда болатын белгілердің қалыптары мен жасалуын түсіндіреді. Бірақ біз мәтін құраушыларын басқаруды бөлекке алсақ, олардың бірден көбірекке де пайда болуы мүмкін.

Сөйлемдең негізгі бөлшек қатарлары - субъекті, тұрыпты аяқтауы, атауы, жасаушылары мен реакциясы, болуын көрсетеді. Мысалы: "Мен ойнатамын" - атауы "мен", жасаушысы - "ойнату", реакциясы - "даму".

Шексіз (просложенная) сөйлемдерде болуы мүмкіндікпен қатардың көмегімен анықталады. Мысалы: "Адам су алып кетті" - субъекті - "адам", тұрыпты аяқтауы - "су алып кетті".

Сөйлемдердің ішінен мәтін құраушыларын анықтау бойынша мысалдарды да қолдануға болады.

Мысалдар:
1. Сөйлем: "Өзім көмек көрсететін жолды табамыз".
Құраушылар: субъекті - "Өзім", атауы - "көмек көрсету", реакциясы - "табу".

2. Сөйлем: "Айгүл дәрігерге жатып отыр".
Құраушылар: субъекті - "Айгүл", атауы - "жату", реакциясы - "отыр".

Совет:
Сөйлемдерді түсіну үшін сөйлем элементтерімен таныстыру керек. Субъекті, тұрыпты аяқтауы, реакциясы және басқа қатарларды белгілеп түсінген соң, сөйлемдерді тыңдау болады.

Дарынды жасау:
Қалыптарды мен жасау элементтерін пайдаланып, берілген сөйлемдердің мәтін құраушыларын анықтаңыз.
1. Сөйлем: "Асыл аға әрдайым куәлікке терең көрінеді".
Құраушылар: Субъекті - "Асыл аға", атауы - "куәлікке терең көру".

2. Сөйлем: "Айбол қолып өтті".
Құраушылар: Субъекті - "Айбол", атауы - "қолып өту".

3. Сөйлем: "Мектепке барамыз".
Құраушылар: Субъекті - "Біз", атауы - "мектепке бару".