Тапсырма 1. Мәтіндерді оқу кезінде қандай аспекттерге назар аудару керек: олардың тақырыбы, құрылымы, стилі, мақсатты

Тапсырма 1. Мәтіндерді оқу кезінде қандай аспекттерге назар аудару керек: олардың тақырыбы, құрылымы, стилі, мақсатты аудиториясы мен тілдік еркіндігі.

Пояснение: Мәтіндерді оқу кезінде, біздің эркіндікке назар аударуымыз жөніндегі кейбір аспекттерге өте керек. Бірінші, мәтіннің тақырыбы. Тақырып қандай мәселе-проблемасы бойынша мәтінді дамыта отырып, деңгейлілікті ойлау, талдау жасауды оңайлауға мүмкіндік береді. Қоса мағлұмат жасағанда мағлұматтың кейбір аспектері ғана талалуға тура келеді. Сонымен қатар, мәтіндің құрылымы: белгілермен, бөліктермен, реттеліктермен ғана болмаған, бірақ мүмкіндіктері көбірек екенін анықтау керек. Мәтіндің стилі де ыңғайлы көрсетулерге назар аударды. Сондықтан да материалды айтып беру кезінде аудитория тыңдайтын мақсаттыларынан көбірек екенін ойлап шығу мүмкіндігі бар. Мәтіндегі тілдердің эскертулері жатады, дереккөзdерді анықтау керек.

Дополнительный материал: Осы мәтіндегі баптауларды осы кезде қаралыпайтын деңгейлілік айтып көрейік. Сонымен қатар, мәтінің қандай толтырғысы бар, осы туралы де қаралап отырмыз. Бұл мәтін белгілермен, бөліктермен және реттеліктермен толтырып, көрсету жасауды ойлауға тырыстанды. Ол мәтін техникалық стилде жазылған, таксырақтармен толтырылған және оқушыларға белгілердің немесе кез көрсетулердің тиісті туралы айта беруіне нысан алуда. Осы мәтіндегі мағлұматтарды аудармасам, олар жеткіліксіз сияқты болар. Сақтап қалуға және толтыруға ойланатын нұсқаулар бар.

Совет: Мәтіндерді оқу кезінде, әуе-жүйедегі визуалды элементтермен ыңғайлы жұмыс жасай аласыз. Мәтіндегі сұрақтарды жатап, бір-бір еске-тауып ойлаңыз, мағлұматтық визуалды элементтерді (схемалар, диаграммалар, тізімдер) шолуға тырысуды оңайлап айтып көріңіз. Оларды жариялау көмегімен мәтіннің мағлұматтарын ойлау ыңғайлы болады. Мәтіндерді сырттай оқу кезін осында көрсетуіңізді сұрақ салу күтімін өсіртеді. Оларды өзіңізге түсіріп алып, осы мәтіндегі орындарымен тасымалдау өтінішті болып отырады.

Упражнение: Осындай мәтінді оқуды сүйемелегей аудиторияның мақсаттылары бойынша өзгертуге боларыс еткенін айтып көріңіз.

Тақырыбы: Мәтіндерді оқу кезінде назар аудару керек аспекттер

Сипаттама: Оқу кезінде мәтіндерге назар аудару үшін бірнеше аспекттерге өзара инаеттілік көрсету керек. Аспектілердір:

1. Тақырыбы: Мәтіндегі басты мазмұн.
2. Құрылымы: Мәтіндегі тапсырманың қалыпты орнатуы, абзацтары және тақырыпты бөлуі.
3. Стилі: Мәтіндегі тілді түрлер мен әдеби жүйелер.
4. Мақсатты аудиториясы: Мәтіннің қызметін нені атқаруы керек.
5. Тілдік еркіндігі: Мәтінде пайдаланылатын тілдік әдістер.

Мысалы, мұнда біз, "Нан" атаулы мәтінін аламыз. Бұл мәтін балағаныштар жайлы болып табылады. Мәтінде танымал лексикалық үйлесімділік пайдаланылған дегенді көрейік. Осы маңда, мәтіннің тақырыбы балағаныштар. Мәтіннің қауымдастық құрылымы бобылы болып табылады. Абзацтар арасында ойын ақпараты да реттелген, ал мәтіндегі барлық ойындар балалардың өнері мен рұқсатына әсер етеді. Мәтіннің сілтілі ерекшеліктерді қамтидыру алғанда, оны ағымдағы тақырыпты "Менің жасым" ретінде сөйлеу болады.

Мысалы, қандай аспекттерге назар аудару керек:

Мысалы жасау: "Нан" мәтіндегі аспекттерге назар аударыңыз.

Кеңес: Мәтіндерді оқу кезінде аспекттерді түсінуге көмек көрсету үшін, мәтінні ашып, мәтіндегі гөрініштегі ерекшеліктерге, сөздік терминдерге және ережелерге тықпай, оны тіпті өткізген ажыратқыштарды қарап, сөйлемдерді, абзацтарды түсінуге өзараельбектер пайдаланыңыз.

Тапсырма: Жазу сағатында қарастырды, сіздер мәтіндегі қандай аспекттерді табыс боп көрап отырсыз, оларды мысалмен беріңіз.