2. Чаму вызначаецца высокая прымяністасць назоўніка ў маўленні? 3. На аснове якіх пайзнакаў выдзеляюцца жывыя

Тема: Назоўнікі

Поясненне:
Назоўнік - гэта частка мовы, якая азначае назву аб'ектаў, прадметаў, жывых і нежывых дзейнасцей, а таксама асоб, жывёл, ідэй і адчуванняў. Назоўнікі выдзяляюцца на аснове некалькіх пайзнакаў.

1. Высокая прымяністасць назоўніка ў маўленні вызначаецца тым, што назоўнікі можна вольна камбінаваць з іншымі часткамі мовы, выкарыстоўваць у розных параўнаннях, лёгка замяняць сінонімамі і ствараць новыя словазлучэнні.

2. Жывыя назоўнікі азначаюць існуючых асоб, жывотных, расліны, а неатрыбутыўныя назоўнікі - абстрактныя або неканкрэтныя аб'екты, якія не маюць фізічнага ўяўлення.

3. Існуюць назоўнікі, якія меюць форму адзінага або множнага ліку. Напрыклад, "стол" - адзінага ліку, "сталы" - множнага ліку.

4. Загаловковыя назоўнікі азначаюць паласу аб'ектаў альбо асоб, напрыклад, "кветкі", "лясы", "дзеці". Уласныя назоўнікі - назвы конкрэтных прадметаў, асоб альбо геаграфічных аб'ектаў, напрыклад "Мінск", "Саша", "Расія".

5. Канкрэтныя назоўнікі азначаюць рэальную, канкрэтную існату. Абстрактныя назоўнікі выступаюць у ролі аб'ектаў, якія нельга дакрануцца і ўбачыць, напрыклад, "мудрасць", "любоў", "якосьці".

6. Зборныя назоўнікі або наборы назоўнікаў азначаюць паласу асоб альбо прадметаў, напрыклад, "клас", "каманда", "сцяжок". Калекцыі назоўнікаў азначаюць групу прадметаў альбо асоб, напрыклад, "кнігі", "кветкі", "гэры".

7. Схільненне назоўніка - гэта змена формы назоўніка ў розных скланеннях, то бок, змяняецца спряжэнне, лік, разрод, правапіс, адлюстроўваючы граматычныя асаблівасці.

Прыклад выкарыстання:
- Што такое назоўнік як частка мовы?
- Пацвярджэнне вучня на кантрольным дату задання: Вылучыце жывыя і неатрыбутыўныя назоўнікі ў наступных словазлучэннях: "сонца", "любоў", "клапцікі", "жыццё", "кветка".
- Якія назоўнікі маюць форму адзінага або множнага ліку?
- Што азначаюць загалоўлевыя і ўласныя назоўнікі?
- Чым адрозніваюцца канкрэтныя і абстрактныя назоўнікі?
- Чым адрозніваюцца зборныя і калекцыўныя назоўнікі?
- Што называецца схілканнем назоўніка?
- Якія назоўнікі адносяцца да 1, 2 і 3-га схільнення?
- Якія назоўнікі адносяцца да некалькіх скланяльных?

Парада:
- Для лепшага зразумеллення тэмы, рабіце шмат практычных заданняў, выкарыстоўваючы назоўнікі ў разных кантэкстах.
- Працюйце над удасканаленнем пісьма, выкарыстоўваючы наступныя формы назоўнікаў ў складаных словазлучэннях.

Заданне:
1. Вылучыце назоўнікі ў наступных словазлучэннях і вызначце іх форму: "студэнт", "студэнты", "аўтобус", "аўтобусы", "беларус", "Беларусы", "лес", "лесы".