1. Якім чынам можна скласці [дзеяслоў]? 2. Хто мае [таго] магчымасць? 3. У якім [таму] асабістасці можна знайсці?

Тема: Дзеяслоў і іх функцыі

Поясненне: Дзеяслоў - граматычная катэгорыя, якая выказвае дзеянне, стан ці працэс. Яны патрабуюць спалучэння з рознымі часовымі формамі і формамі асабовых заканадаў суб"ектаў. Дзеяслоў можна скласці ў розных чынах, залежныя ад часу, аспекту, колькасці асабоў для настаўнага часу і так далей.

1. Часы дзеяслоў: Дзеяслоўныя формы залежныя ад часу. Некаторыя часы дзеяслоў: настаўны, минулы, будучы, умоўны, запытальны і багатыя іншыя. Напрыклад: роблю, рабіў, буду рабіць.

2. Суб"екты дзеяслоў: Дзеяслоў можа мець аднаго або некалькі суб"ектаў, якія выконваюць дзеянне. Напрыклад: Я пішу, мы чытаем.

3. Аспект: Дзеяслоў можа быць ласкавае, завяршанае, незавяршанае або пятлявае. Напрыклад: Я пішу ліст (незавяршанае), Я напісаў ліст (завяршанае).

4. Функцыі дзеяслоў: Дзеяслоў можа мець розныя функцыі ў сказе, напрыклад: прыдатковая, прыяўная, выразненая, паінтэнсіфікуючая і інш.

Прыклад выкарыстання: Задайце такія пытанні, як "Хто робіць?" або "Што рабіць?" для вывучэння функцыі дзеяслоў у сказе. Напрыклад, у сказе "Мая сястра чытае кнігу" можна пытацца "Хто чытае?" - адказ будзе "сястра".

Парады: Для лепшага разумення дзеяслоў і іх функцыяў, рэкамендуецца вучыць сінтаксіс і лексіку. Таксама карысна працаваць з тлумачальнай літаратурай, практыкаваць у разуменні сказаў з дзеяслоўнымі формамі.

Заданне: Знайдзіце дзеяслоў у наступных сказах і вызначце іх час і аспект:

1. Учні складаюць задачы на мацематыку для тэсту.
2. Я рыхтуюсь да экзаменаў у біялагію.
3. Каханне зацемнеецца ўласнымі планамі і бажаннямі.
4. Школьнікі складаюць атрыманы тэст па фізіцыі.

Акт дієслова

Пояснення: Акт дієслова складаецца з рухомай часткі «-ці» і незменных частак, што адпавядаюць навуковым знацэнням дзеясловаў. Яны не зміняюцца па асабовай форме і віду. Акт дієслова можна скласці, паклаўшы на пачатак форму ўпарадкаванага словазлучэння частку «па-» або без яе. Напрыклад, акт діеслова «выхаваць»:

1. Па-выхаваць. Яны вялюбляюць па-выхаваць дзяцей.
2. Выхаваць. Яны вядаюць вёску і вумеюць выхаваць.
3. Дужа важна, каб усе грамадскія пэдагогі праявялі спраўнае ўмяненне ў дзеяслоўных формах.
4. Дзеяслоў базавага фармату дапаўняюць нефарматыўныя дзяйсцвы і ўпрынаўленыя дзеянні, карыстаючыся здзеясловамі іншых фарматаў.

Прыклад выкарыстання: Злучэнне формы дзеяслоў «выхаваць» з часткай «па-» можа атрымацца такім выразам: «Па-выхавайце дзяцей ўдзячнымі». Іншы прыклад ужывання дзеяслова без часткі: «Мы выхаваем нашых дзяцей з любоўю і захапленнем».

Парада: Каб лепей зразумець размову пра дзеясловы, карысна вывучаць асноўныя фарматы і першыя формы дзеясловаў. Таксама важна разумець значэнне частак, якія могуць з"яўляцца часткай акта дзеяслова.

Заданне: Складзіце акт дзеяслова для слова "учыць".